Podczas działania pompa hydrauliczna wykonuje dwie akcje.
Po pierwsze siła mechaniczna doprowadzona do pompy tworzy próżnię na wejściu co pozwala podciśnieniu na „zassanie” płynu hydraulicznego ze zbiornika na wejście pompy. Po drugie siła mechaniczna dostarcza ten płyn do wyjścia i wtłacza go do systemu hydraulicznego. Pompa hydrauliczna opowiada za nadanie ruchu płynowi hydraulicznemu (generuje przepływ) – nie wytwarza ciśnienia. Nadanie ruchu powoduje powstanie ciśnienia, które zależy od oporu przepływu płynu w systemie.
Dla przykładu, ciśnienie płynu na wyjściu pompy jest zerowe gdy nie jest ona podłączona do systemu i dalej, dla pompy podłączonej ciśnienie będzie wzrastać tylko do poziomu potrzebnego do przezwyciężenia oporu urządzenia sterowanego pompą (sterowanie hydrauliczne).
Hydraulika siłowa klasyfikuje pompy hydrauliczne jako pompy wyporowe lub pompy wirowe. Większość pomp stosowanych w układach hydraulicznych to pompy wyporowe. Pompa wirowa produkuje ciągły przepływ, ale w wyniku braku wewnętrznego zabezpieczenia przeciw poślizgowi, wydajność zmienia się w znacznym stopniu w stosunku do zmiany ciśnienia. W przypadku zablokowania wyjścia ciśnienie wzrośnie a wydajność spadnie do zera. Mimo, iż element wirujący nadal będzie pracował, przepływ stanie w wyniku poślizgu wewnętrznego pompy.
Pompa wyporowa zamienia energię mechaniczną na hydrauliczną przez zmianę objętości lub przesunięcie przestrzeni pompy, w której znajduje się płyn hydrauliczny. W takiej pompie poślizg jest nieistotny w stosunku do wyjściowej objętości przepływu. Przy zablokowaniu wyjścia ciśnienie rośnie natychmiastowo do poziomu, w którym pompa albo jej obudowa eksploduje (jeżeli wał napędowy nie pęknie wcześniej) lub element tłoczny zostanie zablokowany.
